De zorgstandaard chronische pijn, die enkele jaren geleden is ontwikkeld door professionals en patiënten, geeft hiervoor heldere handvatten. De zorgstandaard beschrijft hoe optimale pijnzorg georganiseerd dient te zijn vanuit patiëntperspectief. Goede pijnzorg vraagt om een integrale aanpak.
In Nederland hebben meer dan 3½ miljoen mensen dagelijks pijn.
Chronische pijn heeft een grote impact op het dagelijks functioneren, de stemming en op arbeidsverzuim en arbeidsongeschiktheid. Er is sprake van chronische pijn (ook wel aanhoudende pijn genoemd) als pijnklachten langer dan 3 maanden aanhouden. Enkele veel voorkomende voorbeelden zijn: chronische rugpijn, chronische hoofdpijn en fibromyalgie.
Niet iedereen met chronische pijn wordt behandeld. Er is ook sprake van een grote variatie aan behandelingen. Een recente inventarisatie onder Nederlandse patiënten met chronische pijn laat zien dat de kwaliteit van pijnbehandeling/bestrijding als matig wordt ervaren.
In heel veel gevallen is de keuze van de behandelvorm erg afhankelijk van de voorkeuren van de behandelaar. Zo is de behandeling van mensen met rugklachten sterk afhankelijk van het soort behandelaar, oftewel ‘who you see is what you get’.
Steeds meer wordt bekend over evidentie: welke behandelingen werken en welke niet. Ook weten we steeds beter bij welke patiënt welke behandelvorm werkt en bij wie niet. Hierbij is niet alleen de klacht (bijv. rugklachten, hoofdpijn of buikpijn) van belang maar ook heel veel andere biopsychosociale factoren die meegenomen moeten worden.
Net als bij smaak en taal is de ontwikkeling van pijn en het omgaan met pijn in de loop van iemands leven van grote invloed op het pijnprobleem. Pijn is immers je beschermingssysteem. En dat systeem heeft zich bij iedereen net weer op een andere manier ontwikkeld. Bij chronische pijn is het dan ook nodig om eerst breed informatie te verzamelen over de persoon en diens leven, teneinde een goede diagnose te kunnen stellen en een goed behandelplan op te stellen.
Het behandelplan zal in de meeste gevallen gericht zijn op het anders omgaan met pijn en het veranderen van iemands slaap- en activiteitenpatroon. Omdat pijn naast een lichamelijke sensatie ook een emotie is, zal de begeleiding in de meeste gevallen zowel door een psycholoog als door een fysiotherapeut/oefentherapeut in nauwe onderlinge samenwerking moeten worden uitgevoerd.
Een PijnProfessional-Psycholoog en een PijnProfessional-Fysiotherapeut of -oefentherapeut en -ergotherapeut heeft zich na de WO- resp. HBO-basisopleiding verder gespecialiseerd in de begeleiding van chronische pijn.
Zowel in de eerste lijn als in de tweede lijn is er veel behoefte aan professionals met uitgebreide kennis en vaardigheden in het begeleiden van mensen met langdurige pijnklachten.
In Nederland is de meeste zorg rond (chronische) pijn gesitueerd in revalidatiecentra. Door de behandelcriteria van revalidatie gaat het daarbij overwegend om, zoals dat heet ‘musculoskeletale pijn’.
Pijn die niet in spieren, pezen of gewrichten gesitueerd is, zoals buikpijn of hoofdpijn, valt daar dus buiten. Mensen met chronische buikpijn krijgen daardoor veelal niet een multidisciplinaire behandeling op basis van een biopsychosociaal model.
Tweede lijnszorg is veelal duur, kent meestal lange wachtlijsten, strikte toelatingscriteria en is niet altijd naast de deur. PijnProfessionals heeft als missie om goede pijnzorg te faciliteren in de eerste lijn door samenwerking tussen verschillende disciplines te bevorderen en scholing aan te bieden. Door goede training van hulpverleners in de eerste lijn kan optimale samenwerking en continue persoonlijke zorg op hoog niveau worden geboden.
In Nederland zijn op het gebied van pijn verschillende netwerken opgezet. De huidige netwerken richten zich vooralsnog echter op één discipline. Om per discipline de kennis en krachten te bundelen zijn dit natuurlijk goede initiatieven.
Bij chronische pijn is in de meeste gevallen echter juist een multi- of nog beter interdisciplinaire behandeling noodzakelijk! Dit vereist kennis van elkaars vakgebied en het spreken van elkaars taal. PijnProfessionals richt zich expliciet hier op: verbeteren en versterken van de interdisciplinaire samenwerking.
Naast het aanbieden van scholing voor psychologen, POH-GGZers PA’s, ergotherapeuten, oefentherapeuten, artsen, verpleegkundigen, maatschappelijk werkenden en fysiotherapeuten, willen we met name het onderling samenwerken rondom degenen met langdurige pijn optimaliseren. We gaan aan de slag om tools voor hulpverleners en patiënten/cliënten te ontwikkelen, op basis van de meest recente wetenschappelijke inzichten zowel op het gebied van pijn als op het gebied van gedragsverandering en samenwerking.
PijnProfessionals wil hulpverleners helpen hun kennis en vaardigheden te optimaliseren. Zodat patiënten up to date interventies kunnen krijgen waarvoor evidentie is.
Door kennis en ervaring te bundelen is de hoop en verwachting dat patiënten sneller op de juiste plek zijn zodat monodisciplinaire behandeling waar mogelijk en interdisciplinaire zorg wanneer noodzakelijk, geboden kan worden.
Zorg voor chronische pijn dient in lijn te zijn met de laatste stand van de wetenschap en aan te sluiten bij de Zorgstandaard Chronische Pijn. Elke ‘pijnhandtekening’ is uniek en onze visie is dat iedereen met chronische pijn behandeld zou moeten worden door pijnprofessionals die deze handtekening weten te lezen en doelmatig kunnen behandelen.
Pijn behoort niet tot één discipline maar behoort tot ons allemaal. Behandeling van chronische pijn is altijd biopsychosociaal en altijd multimodaal.
In veel gevallen is multidisciplinaire samenwerking in analyse en behandeling essentieel. Het is best een uitdaging om in de eerste lijn multi-, of nog beter: interdisciplinair samen te werken. PijnProfessionals wil er alles aan doen om dat te faciliteren!
Dr. Arno Engers
a.engers@pijnprofessionals.nl
KVK Amsterdam 66022193
NL77ABNA0881321095